Stóru málin
Endurskoðun tryggingagjalds
Tryggingargjaldið leggst hlutfallslega þyngra á smærri og meðalstór fyrirtæki samkvæmt úttekt sem Atvinnnfjelegið hefur látið gera á skattalegum áhrifum gjaldsins. Brýnt er að stjórnvöld endurskoði framkvæmd gjaldsins og tryggi með því móti að öll fyrirtæki sitji við sama borð í þessum efnum.
Sérfræðiúttekt sem Atvinnufjelagið hefur látið gera á tryggingagjaldi sýnir að skattaleg áhrif gjaldsins eru afar misjöfn allt eftir atvinnugrein og stærð fyrirtækja. Hér er er því ekki um hlutlausa gjaldtöku að ræða heldur skatt sem kemur hlutfallslega þyngra niður á fyrirtækjum sem eiga það sammerkt að starfa í mannaflsfrekum atvinnugreinum og/eða verja stærstum hluta rekstrartekna sinna í launakostnað - líkt og á við um mikinn meirihluta lítilla og meðalstórra fyrirtækja í landinu. Úttektin staðfestir, svo að ekki verður um villst, að krafa Atvinnufjelagsins um endurskoðun tryggingagjaldsins á fullan rétt á sér með það fyrir augum að fyrirtæki sitji öll við sama borð í þessum efnum.
Jafnframt bendir Atvinnufjelagið á að fara megi ýmsar leiðir við endurskoðun tryggingagjaldsins. Sem dæmi um réttmætari framkvæmd má benda á þann möguleika að gjaldið reiknist af heildarveltu fyrirtækja en ekki launaveltu, eins og nú er. Veltutengt tryggingagjald hefði þurft að vera 1,52% á árinu 2023 til að
skila sömu tekjum til ríkíssjóðs af viðskiptahagkerfinu.
Atvinnufjelagið hefur gefið úttektina út í pdf formi og hvetur allt áhugafólk um réttláta framkvæmd tryggingagjalds til að kynna sér niðurstöður hennar.
Skýrslan nefnist
„Tryggingagjald - skattur eða gjald“ og má nálgast hana hér.
Skattaumhverfi & leyfisgjöld
Skattaumhverfi fyrirtækja á Íslandi er ójafnt. Verðskrá leyfisgjalda og eftirlits er flöt sem setur hlutfallslega mun hærri kostnað á lítil og meðalstór fyrirtæki.
- Opinberar álögur og gjöld verða að taka mið af stærð fyrirtækja og rekstrarumfangi. Stjórnvöld verða að gæta sanngirni í opinberri innheimtu gagnvart fyrirtækjum með sambærilegum hætti og gert er með þrepaskiptingu í skattlagningu einstaklinga. Ósanngjarnt er og óskynsamlegt með tilliti til æskilegrar hagþróunar að opinber innheimta sé hlutfallslega hærri hjá litlum og meðalstórum fyrirtækjum en stórfyrirtækjum.
- Reglubyrði, leyfisveitingar og eftirlit opinberra aðila verður að laga að stærð fyrirtækja og rekstrarumfangi. Tryggingagjaldið er gott dæmi þess, en það átti upphaflega að vera tímabundin aðgerð vegna fjármögnunar atvinnuleysistrygginga þess opinbera og gera á þeim tíma mögulegt að halda tekjuskatti fyrirtækja í lágmarki. Umræddur skattur dregur verulega úr getu smærri fyrirtækja í starfsmannahaldi og hagkvæmni þess að hafa starfsfólk á launaskrá.
- Huga verður sérstaklega að stöðu lítilla og meðalstórra fyrirtækja á landsbyggðinni, því það er flókið fyrir þau að standa vörð um hagsmuni sína fjarri höfuðborgarsvæðinu.
Aðgengi að lánsfjármagni
Bæta verður aðgengi að fjármagni. Forsendur lána á Íslandi eru fasteignaveð. Lítil og meðalstór fyrirtæki eru rúmlega 90% af heildar fjölda allra fyrirtækja í landinu og um 70% allra launþega starfa hjá slíkum fyrirtækjum. Sú þjónusta sem þau njóta á fjármálamarkaði er ófullnægjandi.
- Áhætta útlána er ofmetin og vextir of háir.
- Fasteignaveð sem krafist er henta ekki öllum atvinnurekstri, enda margir hverjir leigutakar hjá fasteignafélögum.
- Lífeyrissjóðir fjárfesta ekki né lána litlum eða meðalstórum fyrirtækjum þrátt fyrir að 70% sjóðsfélaga lífeyrissjóðanna starfi í slíkum fyrirtækjum. Atvinnuöryggi félagsmanna er því ekki eins tryggt.
- Lífeyrissjóðir eru stórir hluthafar í fasteignafélögum sem eru leigusalar atvinnurekenda.
Kjaramál
Atvinnufjelagið gerir ekki kröfu um að félagsmenn framselji kjararétt sinn til félagsins og er samningsumboðið valkvætt. Kröfur Atvinnufjélagsins í kjaramálum taka mið af þörfum lítilla og meðalstórra fyrirtækja, einyrkja og sprotafyrirtækja.
- Mæta verður betur þörfum fyrirtækja fyrir öðrum störfum en hefðbundnum 100% stöðugildum, s.s. hlutastörfum og skiptum störfum innan viðkomandi dags.
- Jafna verður út misræmi á milli dagvinnu og kvöld- og helgarvinnu.
- Taka til endurskoðunar flatar launahækkanir (prósentuhækkanir) kjarasamninga á lítil og meðalstór fyrirtæki sem þegar borga langt umfram launataxta.
- Skilgreina verður vinnurétt atvinnurekenda.
- Skilgreina verður lagalegan rétt fyrirtækja í tengslum við vanrækslu starfsfólks og mögulega bótaskyldu.
- Atvinnufjelagið fer með samningsumboð fyrir hönd aðildarfyrirtækja, sem það velja, í kjarasamningum.
